Zgodnie z ogólnymi zasadami opodatkowania osób fizycznych dochody każdego z małżonków podlegają odrębnemu opodatkowaniu. Ustawodawca przyznał jednak małżonkom możliwość wspólnego rozliczania się, co w zdecydowanej większości skutkuje korzyścią w formie zaoszczędzonego podatku.
Zasady tego rozwiązania reguluje art. 6 ust. 1-3 ustawy z 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wspólne rozliczenie małżonków polega na wyliczeniu podatku na podstawie sumy dochodów obydwóch osób. Następnie wartość dzielona jest na dwa. Metoda ta powoduje równomierne opodatkowanie podatników, dzięki czemu żadna z osób nie podlega wyższemu progowi skali podatkowej.
Jednakże fakt zawarcia małżeństwa nie oznacza, że od tego momentu podatnicy mogą w każdym przypadku rozliczać się wspólnie. Istnieje szereg warunków, które należy spełnić, aby było to możliwe. Do 2022 roku obowiązywał minimalny czas trwania małżeństwa wynoszący pełny rok podatkowy. Wyjątek od tej reguły stanowiła sytuacja, kiedy podatnik trwał w takim związku przez okres całego roku podatkowego, a przed założeniem deklaracji rocznej jego małżonek zmarł.
Dość znacząca zmianę w możliwości wspólnego rozliczania wprowadził z dniem 01 lipca 2022 roku Nowy Polski Ład, albowiem obecnie małżonkowie mają możliwość rozliczania się wspólnie od momentu powstania związku małżeńskiego, nawet jeśli został zawarty po rozpoczęciu roku podatkowego. Warto jednak najpierw przypomnień jakie warunki musza zostać spełnione aby małżonkowie mogli dokonać wspólnego rozliczenia.
Ogólne warunki wspólnego rozliczeni
Łącznemu rozliczeniu podlegać mogą wyłącznie małżonkowie, którzy:
- zawarli związek małżeński w trakcie 2022 roku (lub związek ten został zawarty w latach wcześniejszych i trwa nadal),
- przez cały rok istnieje między nimi ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej
(umowy o rozdzielności majątkowej eliminują rozliczenie tego rodzaju; umowy
o rozszerzeniu lub ograniczeniu wspólności majątkowej – pozwalają na wspólne opodatkowanie; separacja prawna nie pozwala na wspólne rozliczenie, separacja faktyczna bez orzeczenia – nie ogranicza prawa do rozliczenia wspólnie), - żaden z małżonków nie opłaca podatku liniowego (PIT-36L), ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (PIT-28), wyjątkiem jest opodatkowanie w tej formie przychodów
z najmu, dzierżawy, podatku tonażowego, podatku pobieranego na podstawie ustawy
o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych; jeśli małżonkowie posiadają też inne przychody, to również do tych pozostałych – rozliczanych według skali podatkowej, nie mogą zastosować łącznego opodatkowania, - małżonkowie pozostają polskimi rezydentami podatkowymi,
- złożą wniosek o wspólne opodatkowanie w deklaracji podatkowej, albo poprzez korektę wcześniej złożonej deklaracji lub wniosek ten znajdzie się w deklaracji PIT złożonej przez nich po terminie ustawowym.
Zgodnie z powyższym osoby, które decydują się podpisać intercyzę nie mają prawa rozliczać się wspólnie. Ponadto — co szczególnie istotne — ani mąż, ani żona nie mogą opłacać podatku liniowego (PIT-36) i ryczałtu od dochodów ewidencjonowanych (PIT-28). Nadal jest to możliwe, tylko jeśli małżonkowie nie osiągną dochodów z tych działalności, a także złożą zerową deklarację PIT-28 lub PIT-36L.
ZMIANY WPROWADZONE POLSKIM ŁADEM
ZMIANY WPROWADZONE POLSKIM ŁADEMZawarcie związku małżeńskiego w trakcie roku a prawo do wspólnego rozliczenia małżonków
Przed wejściem w życie Polskiego Ładu małżeństwo musiało zostać zawarte przed rozpoczęciem roku podatkowego, aby móc rozliczyć się wspólnie z małżonkiem w danym roku. Za rok 2022 możliwe będzie natomiast wspólne rozliczenie osób, które zawarły związek małżeński po rozpoczęciu roku podatkowego. Zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 2 małżonkowie mogą rozliczyć się wspólnie od momentu zawarcia małżeństwa do końca roku podatkowego, wyjątek stanowi śmierć małżonka przed końcem roku podatkowego. Jeżeli jednak w trakcie roku doszło do rozwodu, podatnicy nie będą mogli rozliczać się wspólnie za tę część roku, w którym pozostawali w związku małżeńskim.
30 000 zł kwoty wolnej od podatku
Od stycznia 2022 r. wzrosła kwota wolna od podatku, która jeszcze bardziej może przekonywać małżonków do wspólnego rozliczenia. O 1 stycznia do 30 czerwca 2022 r. kwota zmniejszająca podatek wynosiła 5.100 zł, po kolejnych zmianach od 1 lipca 2022 r. kwota zmniejszająca wynosi 3.600 zł z uwagi na obniżenie podatku z 17% na 12%.
Kwota wolna od podatku może przekonywać do wspólnego rozliczenia małżonków w sytuacji kiedy jeden z małżonków nie pracuje lub jego dochody są relatywnie niskie. Znaczny wzrost kwoty wolnej od podatku zapewne jest przesłanką do rozważenia wspólnego rozliczenia za 2022 r.
Wyższy I próg podatkowy 120 000 zł
W ramach Polskiego ładu podwyższono również I próg podatkowy. Od 1 stycznia 2022 r. wzrósł on z 85.528 zł do 120.000 zł. Zmiana ta jest również z korzyścią dla małżonków. Szczególnie skorzystają małżeństwa, w których jeden z małżonków zarabia powyżej 120.000 zł a drugi znacznie poniżej. W takiej sytuacji po zsumowaniu dochodów i podzieleniu przez dwa może się okazać że lepiej zarabiający małżonek nie musi płacić podatku w wysokości 32 % i oboje małżonkowie zapłacą 12 % PIT.
Warto przeczytać: Zmiany podatkowe w 2023 roku – co nas czeka i na co warto się przygotować?
Ulga dla klasy średniej
Od 1 lipca 2022 r. kontrowersyjna ulga dla klasy średniej została wyeliminowana z systemu podatkowego. Tylko nieliczne osoby otrzymają dodatkową rekompensatę w związku z likwidacją ulgi dla klasy średniej. W myśl Polskiego ładu 1.0 z ulgi dla klasy średniej mogli korzystać pracownicy oraz przedsiębiorcy opodatkowani według skali podatkowej uzyskujący miesięcznie przychody/dochody od 5701 zł do 11 141 zł, czyli od 68 412 zł do 133 692 zł rocznie. Formą rekompensaty za zlikwidowanie tej ulgi ma być obniżenie od 1 lipca 2022 r. stawki PIT w pierwszym przedziale skali podatkowej z 17% do 12%. W niektórych przypadkach podatnicy otrzymają również zwrot podatku od fiskusa.
Rekompensata za likwidację ulgi dla klasy średniej
W sytuacji kiedy podatek należny obliczany wg przepisów obowiązujących przed likwidacją ulgi dla klasy średniej będzie wyższy od hipotetycznego podatku należnego za 2022 r., właściwy naczelnik urzędu skarbowego zwróci podatnikowi kwotę tej różnicy. Hipotetyczny podatek należny będzie obliczony według przepisów obowiązujących w PIT przed 1 lipca 2022 r. Zwrot wyliczonej różnicy będzie dokonywany przez fiskusa z urzędu. Podatnicy nie będą musieli składać żadnego wniosku. Każdy podatnik, u którego wystąpi kwota różnicy do zwrotu, otrzyma od właściwego naczelnika urzędu skarbowego informację o wystąpieniu kwoty różnicy w terminie 21 dni od dnia złożenia zeznania.
Przypadki, gdy rozliczenie PIT za 2022 z małżonkiem daje korzyść
Wobec tego, kiedy wspólne rozliczenie małżonków będzie korzystne?
- Gdy jedno z małżonków nie pracuje. W takim przypadku nie przysługuje mu kwota wolna od podatku. Przy rozliczeniu wspólnym natomiast kwota zmniejszająca obniży dodatkowo wspólne zarobki – zostanie bowiem odjęta podwójne od każdej połowy zarobków pracującego małżonka.
- Gdy jedno z małżonków zarabia niewiele, a drugi z małżonków posiada dochód roczny przekraczający pierwszy próg skali podatkowej – czyli 120 000 zł za 2022 r. W tej sytuacji korzystne jest opodatkowanie zarobków obojga małżonków według stawki 12%, a nie stawką 32% za nadwyżkę powyżej progu małżonka, który zarabia więcej.
- Gdy jeden małżonek pracuje na umowie o pracę, umowie cywilnoprawnej lub nie ma dochodu, a drugi prowadzi działalność gospodarczą, rozliczyć się wspólnie mogą wyłącznie wtedy, gdy dochody z tej działalności opodatkowane są na zasadach ogólnych.
Przykład wspólnego rozliczenia małżonków wraz z potencjalna korzyścią podatkową:
Przypadki, gdy rozliczenie z małżonkiem nie opłaca się
Występuje kilka sytuacji, w których łączenie rozliczeń podatkowych przez małżonków nie wpłynie na podatek do zapłaty lub może przynieść stratę w stosunku do rozliczenia samodzielnego, i to wtedy:
- Gdy oboje małżonkowie pozostają opodatkowani według tej samej stawki podatku
i posiadają dochód wyższy niż 30.000 zł – wówczas przysługuje im taka sama kwota zmniejszająca podatek, a wspólne rozliczenie podatkowe nie przyniesie dodatkowych korzyści dla małżonków, - Gdy łączny dochód małżonków wyniesie więcej niż 60.000 (2×30.000) zł, małżonek zarabiający mniej – posiada dochód nie niższy niż 30.000 zł, a zarabiający więcej – do 120.000 zł,
- Gdy dochody jednego z małżonków przekroczą 1 mln zł – wówczas niewielkie dochody drugiego z małżonków lub ich brak nie wpłyną na to, by bogatszy małżonek nie płacił podatku solidarnościowego od dochodu przekraczającego 1 mln zł – w wysokości 4% podstawy opodatkowania.
Wspólne rozliczenie małżonków – jak skorzystać?
W celu wspólnego rozliczenia dochodów przynajmniej jeden z małżonków jest zobowiązany do złożenia wniosku o wspólne opodatkowanie dochodów w zeznaniu rocznym. W przypadku, gdy tylko jeden z małżonków złoży wniosek, traktuje się je tak jakby, został do tego upoważniony przez drugiego małżonka.
Ponadto, jeżeli pracownik ma zamiar wspólnego rozliczenia dochodów z małżonkiem powinien zgłosić ten zamiar pracodawcy, aby mógł on prawidłowo obliczyć i pobrać zaliczkę od wynagrodzenia. Zgodnie z art. 32 ust. 1a Ustawy PIT, jeśli pracownik złoży u pracodawcy oświadczenie o zamiarze wspólnego rozliczenia dochodów z małżonkiem wówczas w przypadku nie przekroczenia górnej granicy pierwszej skali podatkowej przez obojga małżonków pracodawca jako płatnik zobowiązany jest do pobierania zaliczek w wysokości 12%, a od nadwyżki 32%, pomniejszone o 1/12 kwoty zmniejszającą podatek, określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej.
Takie oświadczenie pracownika o rozliczeniu dochodów z małżonkiem powinno zostać złożone na piśmie. Jednakże, nie została przewidziana konkretna forma dokumentu, jaki należy przedłożyć pracodawcy.
Jeżeli zastanawiasz się, czy wspólne rozliczenie z twoim małżonkiem będzie dla was bardziej korzystne lub potrzebujesz pomocy w rozliczeniu podatku dochodowego lub po prostu jak rozliczyć PIT – zapraszamy do kontaktu z naszym biurem.
