Ukryta dywidenda – czyli kolejny niebezpieczny przepis w rękach fiskusa?
Od przekazania projektu Nowego Polskiego Ładu do prac sejmowych upłynęło kilka dni, jednak nadal emocje z tym związane nie opadają. Co więcej nerwowość związana z projektowanymi przepisami nabiera na sile podczas odkrywania na łamach kart projektu kolejnych zaskakujących nowinek wśród przepisów – nie inaczej jest w przypadku przepisów dotyczących ukrytej dywidendy, które niespodziewanie znalazły się w projekcie. Przybliżamy to zagadnienie w naszym kolejnym artykule.
Winowajcą całego zamieszania jest dodany pkt 15b do art. 16 ustawy o CIT, który poszerza katalog wydatków wyłączonych z kosztów podatkowych o koszty poniesione przez spółkę w związku ze świadczeniem wykonanym przez podmiot powiązany ze spółką lub wspólnikiem tej spółki, jeśli poniesienie tego kosztu stanowi ukrytą dywidendę.
Zgodnie z uzasadnieniem przepis ma ograniczyć sztuczne zawyżanie kosztów uzyskania przychodów przez spółkę poprzez faktury kosztowe za usługi wykonane przez wspólników, którzy w ten sposób omijają wypłatę środków w drodze klasycznej dywidendy. Klasyczna dywidenda nie podlega zaliczeniu do kosztów podatkowych spółki podczas wypłaty, stąd też wypłaty takich środków w zamian za świadczenia mogą przyczyniać się do powstania korzyści po stronie spółki.
Przepis w praktyce dotyczy spółek nabywających usługi od swoich wspólników. Co więcej w przypadku wejścia w życie projektowanego przepisu dojdzie do ingerencji w relacje pomiędzy spółką, a jej pośrednimi lub bezpośrednimi wspólnikami, ale także podmiotami pośrednio lub bezpośrednio powiązanymi ze wspólnikami. Zakres przepisu może być zatem bardzo szeroki. Przepis należy oceniać jako bardzo surowy jeszcze z jednego względu – ustawodawca nie zdecydował się na wprowadzenie żadnego limitu w tym zakresie (chociażby takiego jaki znamy z przepisów wyłączających z kosztów odsetki od pożyczek, czy koszty usług niematerialnych nabywanych od podmiotów powiązanych).
Zgodnie z proponowanymi przepisami, o ukrytej dywidendzie będziemy mówić w przypadku kosztów, jeśli zostanie spełniony jeden z warunków:
Ich wysokość lub termin poniesienia będzie powiązany z osiągnięciem zysku przez spółkę lub wysokością tego zysku,
Spółka działając jak racjonalny podatnik nie poniosłaby takiego kosztu lub mogłaby ponieść koszty niższe, w przypadku skorzystania z porównywalnego świadczenia wykonanego przez inny podmiot niepowiązany,
Koszty stanowią wynagrodzenie za korzystanie z aktywów, stanowiących własność lub współwłasność wspólnika, bądź podmiotu powiązanego ze wspólnikiem spółki, przed utworzeniem spółki.
Wyłącznie z kosztów nie znajdzie zastosowania w przypadku ziszczenia się przesłanki z pkt 2 lub 3, jeśli suma kosztów uznawanych za ukrytą dywidendę poniesionych w trakcie roku podatkowego będzie niższa niż kwota zysku brutto spółki ustalonego na podstawie przepisów o rachunkowości.
W praktyce przepis niesie ze sobą duże ryzyko związane z wyłączeniem z kosztów spółki czynszu najmu płaconego spółce za najem nieruchomości stanowiących własność wspólnika. Ponadto daje organom podatkowych podstawę prawną do kwestionowania wszystkich wydatków za usługi wykonywane przez wspólników. Co jest bardzo szkodliwe i krzywdzące ponieważ spółki korzystają często z usług specjalistycznych świadczonych przez swoich wspólników.
Nowe regulacje na pewno wprowadzą dużo zamieszania i możemy liczyć się z licznymi sporami z fiskusem na tym gruncie, ponieważ możemy się liczyć, że będą nadużywać tej normy prawej kwestionując wydatki spółki. Organ podatkowy zawsze będzie mógł się powołać na fakt, że transakcja została zawarta na warunkach nierynkowych. Podatnikom będzie pozostawać droga sądowa w celu dochodzenia swoich racji, która niestety w naszych realiach jest długotrwała i kosztowna dla podatnika.
Jeśli rządzący się nie opamiętają od nowego roku możemy mieć do czynienia z kuriozalnymi sytuacjami, w których spółki będą zmuszone do rezygnacji z nabywania usług od swoich wspólników, pomimo tego że będą to usługi wysoce specjalistyczne.
Będziemy monitorować postępy prac nad omawianym przepisem.
