Jak obliczyć wynagrodzenie?

Wynagrodzenie jest kwotą należną za wykonaną pracę, która każdego miesiąca lub też po wykonaniu określonego zlecenia wpłynie od pracodawcy na konto pracownika. Potocznie nazywane jest ilością pieniędzy jakie określony podmiot otrzyma „na rękę”.

Już podczas rozmów rekrutacyjnych, potencjalny pracownik ma do czynienia z terminem wynagrodzeń. Rekruterzy w zdecydowanej większości posługują się kwotami brutto, jednak te, są wyraźnie wyższe niż suma, jaka finalnie przelewana jest na konto interesanta. Jest to kwota wyjściowa, która po pomniejszeniu o podatek dochodowy oraz odpowiednie składki, określa kwotę jaką pracownik otrzyma w dniu zapłaty za określone działania czy zlecenie. Jak zatem prawidłowo wyliczyć wynagrodzenie?

Wynagrodzenie brutto

Wynagrodzeniem brutto określamy sumę całkowitą, zawierającą zaliczki na podatek dochodowy oraz wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne. Całkowitym kosztem zatrudnienia pracownika przez pracodawcę jest zarówno wynagrodzenie brutto oraz składki ZUS obciążające pracodawcę. Zatrudniający występuje w roli płatnika oraz jest  odpowiedzialny  za pobieranie oraz uregulowanie zaliczek za podatek dochodowy oraz należnych składek na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne.

Co istotne, w skład wynagrodzenia brutto wchodzą premie, dodatki, wynagrodzenie za nadgodziny oraz wynagrodzenie chorobowe. Jest to tak zwana część fakultatywna. Natomiast odrębnym składnikiem wynagrodzenia jest część obligatoryjna, czyli wynagrodzenie zasadnicze.

Łączny koszt zatrudnienia pracownika na etacie jest wyższy niż wynagrodzenie brutto. Wynika to z konieczności finansowania przez pracodawcę składek ZUS w odpowiedniej proporcji. Ponadto, oba zobowiązania po stronie pracodawcy w związku z zatrudnieniem stanowią koszt uzyskania przychodu przez przedsiębiorstwo.

Źródło: Biznes.gov.pl, (2021). Ile kosztuje zatrudnienie pracownika na umowę o pracę. Pobrane z: https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/0083.

Wynagrodzenie netto

Wynagrodzenie netto to pensja brutto pomniejszona o składki ZUS tj. składki emerytalne, rentowe, chorobowe i zdrowotne oraz zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Wysokość składek jest zależna od rodzaju umowy oraz formy zatrudnienia. Przykładowo, pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę, ma obowiązek opłacania wszystkich składek ZUS. W przypadku zleceniobiorcy, posiada on prawo do dobrowolnego przystąpienia do ubezpieczenia chorobowego.

Ulga dla młodych

Osoby młode, które nie ukończyły 26 roku życia są zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych wynagrodzeń uzyskiwanych na podstawie umowy o pracę czy umów zlecenia. Przepisy dotyczące ulgi weszły w życie 1 sierpnia 2019 roku.

Osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia, mogą skorzystać zarówno ze zwolnienia z podatku PIT, jak i obowiązku opłacania składek ZUS, jeżeli posiadają status ucznia bądź studenta. Nie mniej jednak, osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, które nie ukończyły 26 roku życia winne są opłacać składki, które obligatoryjnie występują podczas tej formy zatrudnienia.

Koszty uzyskania przychodu

Pracowniczymi kosztami uzyskania przychodu określa się koszty, poniesione w celu osiągnięcia przychodów. Przychody osiągnięte przez osobę zatrudnioną zostają pomniejszone o tak zwane pracownicze koszty uzyskania przychodu. Dzięki temu, pracownik pomniejsza swoją podstawę opodatkowania, w konsekwencji czego, finalnie płaci mniejszy podatek.

Pracownicze koszty uzyskania przychodu związane są również z kosztami dojazdu do pracy. Jest to zależne od lokalizacji zakładu pracy oraz miejsca zamieszkania pracownika. Zgodnie z obecnie panującymi przepisami, pracownik, który jest zamieszkały w miejscowości, w której znajduje się jego miejsce pracy, ma prawo do pomniejszenia przychodów o 250 zł każdego miesiąca. Natomiast, w przypadku pracownika dojeżdżającego do miejsca pracy, ma on możliwość do odliczenia kosztów w wysokości 300 zł miesięcznie.

Minimalne wynagrodzenie

Minimalne wynagrodzenie za pracę w pełnym wymiarze czasowym to najniższe wynagrodzenie, jakie pracodawca winien wypłacić pracownikowi. Co istotne, płaca poniżej minimalnego wynagrodzenia na podstawie umowy o pracę jest naruszeniem praw pracowniczych.

W 2022 roku minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 3.010 zł brutto. Kwota minimalna jest jednakowa dla wszystkich pracujących na podstawie umowy o pracę, bez względu na staż pracy.

Jak obliczyć wynagrodzenie pracownika?

Punktem wyjściowym w celu wyliczenia pensji jest wynagrodzenie brutto. Następnym etapem jest uwzględnienie pozostałych zmiennych tj. potencjalnej ulgi dla młodych czy wysokości pracowniczych kosztów uzyskania przychodu. Od uzyskanego wynagrodzenia brutto należy odprowadzić kolejno składki na ubezpieczenia społeczne (składka emerytalna, rentowa i chorobowa), składkę na ubezpieczenie zdrowotne oaz zaliczkę na podatek dochodowy.

W celu lepszego zobrazowania wyliczeń posłużymy się przykładem:

Pan Adam zatrudniony jest na podstawie umowy o pracę oraz otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 3.010 zł brutto. Pracownikowi przysługują podstawowe koszty uzyskania przychodu w wysokości 250 zł. Pan Adam ukończył 26 rok życia, zatem nie przysługuje mu prawo do zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych.

Przy powyższych założeniach:

Źródło: opracowanie własne na podstawie: Wydawnictwo Podatkowe Gofin (2022). Przykładowe obliczenie wynagrodzenia netto.

Co istotne, od stycznia 2022 roku kwota wolna od podatku wynosi 30 000 zł, w związku z czym, kwota zmniejszająca podatek wynosi 3 600 zł rocznie. W konsekwencji  podatnicy mają możliwość odliczenia od zaliczki na podatek dochodowy kwotę zmniejszającą podatek w wysokości 300 zł każdego miesiąca.

Zakładając, że Pan Adam będzie osiągał wynagrodzenie w wysokości 3.010 zł przez cały rok 2022, nie zapłaci on w tym okresie podatku dochodowego. Wiąże się to z faktem, że jego roczne dochody nie przekroczą kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 000 zł.

Koszty pracodawcy

Podstawowym kosztem związanym z zatrudnieniem pracownika jest jego wynagrodzenie oraz składki na ubezpieczenie społeczne. Oprócz tego, pracodawca ponosi koszty przeprowadzenia badań lekarskich czy zapewnienia płatnego urlopu wypoczynkowego.

Przy takich samych założeniach jak opisywany wcześniej przykład Pana Adama, zatrudnienie takiego pracownika będzie wiązać się z poniższymi kosztami:

Źródło: opracowanie własne na podstawie: Wydawnictwo Podatkowe Gofin (2022). Przykładowe obliczenie wynagrodzenia netto.                                                   

Wypłata wynagrodzenia

Według obecnie obowiązujących przepisów, wypłata wynagrodzenia następuje co najmniej raz w miesiącu, w stałym i z góry ustalonym terminie. Jeżeli dzień wypłaty jest dniem wolnym od pracy, wynagrodzenie powinno zostać wypłacone w dniu poprzedzającym. Zgodnie z Art. 85 Kodeksy Pracy pracownik posiada prawo do wglądu w dokumenty, na podstawie których zostało wyliczone wynagrodzenie.