Przychód a dochód – jedno z najbardziej podstawowych pojęć w ekonomii. Często bywają jednak ze sobą mylone bądź co gorsza, używane zamiennie. Znajomość tych pojęć jest kluczowa, aby swobodnie analizować oraz rozumieć procesy biznesowe i gospodarcze. Czym zatem jest przychód, a czym dochód?
Czym jest przychód?
Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem nazywamy uzyskany wpływ wartości. Inaczej mówiąc, jest to łączna wartość sprzedanych dóbr, towarów oraz świadczonych usług. Celem uzyskania przychodu jest doprowadzenie do wygenerowania zysku z danego przedsięwzięcia. Kalkulując przychód danego przedsiębiorstwa należy brać pod uwagę jedynie wartość netto tj. bez podatku VAT. Istotnym elementem ustalania wysokości przychodu jest określenie okresu rozliczeniowego, którego dotyczy. Najczęściej stosowanymi są okresy miesięczne oraz kwartalne.
Art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ściśle określa oraz definiuje możliwe źródła przychodów, do których zalicza się: stosunek pracy, emeryturę, rentę, pracę nakładczą, pozarolniczą działalność gospodarczą, najem etc.
Co istotne, przychód nie jest zyskiem wygenerowanym z danego projektu, bowiem nie odzwierciedla faktycznej sytuacji finansowej. Uzyskana kwota przychodu nie stanowi o faktycznych środkach, którymi dysponuje jednostka. Kluczowym elementem w dokładnym zrozumieniu pojęcia przychodu, jest zdefiniowanie jego nierozerwalnej części, czyli kosztu uzyskania przychodu.
Koszt uzyskania przychodu
Kosztem uzyskania przychodu określa się koszty poniesione przez jednostkę w celu osiągnięcia przychodu. Są to koszty, które mają decydujący wpływ na ostateczny wynik finansowy podmiotu, ze względu na fakt, że w większości przypadków muszą występować, aby możliwym było osiągniecie przychodu.
Koszty uzyskania przychodu ponoszą zarówno pracownicy etatowi, jak i przedsiębiorcy. Są to wszystkie koszty, które podmiot ponosi, aby uzyskać przychód np. z wykonania usługi. Co istotne, wszystkie wydatki, które stanowią koszt uzyskania przychodu muszą być powiązane z danym biznesem oraz branżą. Przykładowo, dla informatyka kosztem uzyskania przychodu będzie zakup nowego oprogramowania, komputerów czy zakup materiałów biurowych, lecz także koszt energii elektrycznej. Istotnym elementem, o którym należy pamiętać jest odpowiednie udokumentowanie zarówno przychodów, jak i kosztów, które stanowią KUP.
Warto mieć na uwadze fakt, że nie wszystkie koszty, które poniesie dana jednostka będą kwalifikowane jako koszt uzyskania przychodu. Art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych określa katalog kosztów, które nie mogą zostać zakwalifikowane jako KUP.
Czym jest dochód?
Dochodem nazywamy przychody osiągnięte przez daną jednostkę, pomniejszone o koszty uzyskania przychodu. Jest to zatem różnica między przychodami a kosztami podatkowymi. Z tej prostej kalkulacji wynika istotna zależność, która musi zostać spełniona, aby uzyskać dochód – kwota przychodu musi być wyższa niż koszty uzyskania przychodu.
Dochód = przychody – koszty uzyskania przychodu
Co istotne, dochód jest realnym odzwierciedleniem sytuacji majątkowej firmy, ze względu na rzeczywiście wygenerowany zysk lub poniesioną stratę.
Według obecnie panujących przepisów, prawidłowe ustalanie dochodu bądź przychodu jednostki jest istotne, ze względu na uzależnienie od nich wysokości składek zdrowotnych.
Aby łatwiej zobrazować różnice pomiędzy przychodem a dochodem, posłużymy się prostym przykładem:
Piekarz sprzedał przygotowane przez siebie wyroby za 2.000 zł, natomiast produkty, służące do ich wykonania kosztowały 500 zł.
Przychód piekarza wyniesie 2.000 zł, natomiast dochód – 1.500 zł, ponieważ 500 zł to poniesione koszty, które stanowią koszt uzyskania przychodu.
W innym wariancie, w przypadku, gdyby koszty piekarza wyniosły 3.000, przychód nadal byłby na poziomie 2.000, natomiast nie odnotowałaby dochodu, lecz stratę – na poziomie 1.000 zł.
Co istotne, dochód możemy podzielić na dwie kategorie:
- dochód brutto – uzyskany przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu przed opodatkowaniem:
Dochód brutto = przychody – koszty uzyskania przychodu
- dochód netto – uzyskany przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu, po opodatkowaniu podatkiem dochodowym:
Dochód netto = przychody – koszty uzyskania przychodu – odpowiednia stawka podatkowa
Od strony podatkowej każdy przychód ma swoje konsekwencje, w postaci konieczności rozliczenia podatku z Urzędem Skarbowym.
Zasada memoriałowa
Istotną kwestią w definiowaniu przychodów jest znajomość pojęcia zasady memoriałowej. Dotyczy ona wszystkich osiągniętych przychodów oraz kosztów, niezależnie od terminu ich rzeczywistej zapłaty. Oznacza to tym samym, iż osiągnięte przychody i poniesione koszty, uważane są za takie w momencie ich wystąpienia, a nie w momencie ich rzeczywistego wpływu lub wypływu gotówkowego.
Wracając do przykładu piekarza, gdyby wydał klientowi przygotowane produkty, lecz nie otrzymał należnej zapłaty (na przykład w terminie płatności wskazanej na fakturze VAT), w świetle prawa, sama czynność wystawienia faktury, będzie to dla niego przychodem oraz w tym momencie powstanie obowiązek podatkowy. W konsekwencji czego, zmuszony będzie od tej kwoty (pomniejszonej o koszty uzyskania przychodu) zapłacić podatek dochodowy, który de facto powstał bez rzeczywistej płatności oraz wpływu gotówki za sprzedaż sukienki.
Przykładowo, jeżeli przedsiębiorca wystawił fakturę z datą lipcową, natomiast termin płatności przypada na sierpień, to przychód – zgodnie z zasadą memoriałową – powstał w lipcu i to tę datę należy brać pod uwagę przy rozliczaniu się z Urzędem Skarbowym.
Powyższe przykłady obrazują możliwość powstawania zatorów płatniczych oraz problemów w utrzymywaniu płynności finansowej jednostki. Jest to często związane z wystawianiem faktur z długim terminem płatności oraz możliwą niewypłacalnością kontrahentów.
Podatek dochodowy – płatny od przychodu czy dochodu?
Zdecydowana większość jednostek płaci podatek dochodowy od osiągniętego dochodu. Występuje on w różnych stawkach, w zależności od formy opodatkowania. Przedsiębiorcy posiadają prawo wyboru odpowiedniego dla siebie systemu rozliczeń.
Kwota przychodu ma szczególnie ważne znaczenie dla osób, rozliczających się według ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Jak wskazuje sama nazwa, Ci przedsiębiorcy, będą prowadzić ewidencję przychodów oraz płacić podatek od wysokości osiągniętego przychodu. Z związku z tym, nie muszą prowadzić ewidencji ponoszonych kosztów, ponieważ nie mają obowiązku wyliczania osiągniętego dochodu.
Kwestie przychodu oraz dochodu w przypadku osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę są stosunkowo proste do określenia, ze względu, że podatnik odprowadza zaliczki na podatek dochodowy za pośrednictwem płatnika, którym jest pracodawca.
W przypadku przedsiębiorców, sprawa jest bardziej skomplikowana, ze względu na fakt, że muszą oni samodzielnie obliczyć osiągnięty przychód oraz dochód. W konsekwencji, zmuszeni są samodzielnie odprowadzać zaliczki na podatek dochodowy z tego tytułu.
Przychód a dochód – podsumowanie
Podstawową różnicą, pomiędzy przychodem a dochodem stanowią koszty. Po odjęciu od łącznej kwoty przychodu, koszty jego uzyskania, określony zostaje dochód. Należy pamiętać – zgodnie z zasadą memoriałową – że przychód nie stanowi faktycznego wpływu gotówki. Dopiero dochód jednostki stanowi realne odzwierciedlenie sytuacji finansowej. Stanowi on informację o realnym zysku lub poniesionej stracie.
