Osoby, które męczy już praca na etacie lub umowach cywilnoprawnych, zaczynają w pewnym momencie myśleć o zwiększeniu swojej niezależności oraz pracy na własny rachunek, własne ryzyko i własną odpowiedzialność. Możliwości takie daje im założenie jednoosobowej działalności gospodarczej. W najnowszym artykule przybliżamy zagadnienia, z którymi powinny zapoznać się osoby, które zdecydowały się na prowadzenie własnej firmy. Osoby wykazujące chęć prowadzenia własnego biznesu często obawiają się, że sobie nie poradzą pracując na własny rachunek, a także że przerośnie ich formalne rozpoczęcie działalności gospodarczej. Postaramy się rozwiać te obawy.
Co musisz wiedzieć zanim zarejestrujesz firmę?
Osoby chcące założyć jednoosobową działalność gospodarczą przed podjęciem pierwszych formalnych kroków powinny przede wszystkim dokładnie przemyśleć swoją decyzję. Decyzja o rejestracji firmy jest ważną zmianą życiową i przełomowym momentem.
Rozpoczęcie działalności powinno być poprzedzone sprecyzowaniem jaką usługę przyszły przedsiębiorca chce świadczyć, lub jaki towar dostarczać. Należy również przeanalizować, czy są szanse na znalezienie odbiorców dla tych usług i towarów. Zanim podejmiesz jakiekolwiek kroki formalne, skup się na analizie swoich możliwości, a także potrzeb rynku. Ustal na jakie usługi lub towary rośnie popyt. Sukces jednoosobowej działalności uzależniony jest w dużej mierze od dobrego dopasowania się do rynku, zatem powinieneś wiedzieć co dokładnie możesz robić.
Rozpoczęcie działalności może mieć znaczący wpływ na życie potencjalnego przedsiębiorcy oraz jego rodziny. Jeszcze większe implikacje będzie mieć taka decyzja na sytuację życiową, jeśli przyszły przedsiębiorca decyduje się założyć jednoosobową działalność gospodarczą rezygnując jednocześnie ze stałej pracy. Jak wiadomo początki prowadzenia działalności są trudne, wiążą się z dużymi inwestycjami, a nie od razu na początku przygody z biznesem osiągane są zamierzone obroty. Zatem zanim dokonasz wpisu w ewidencji przedsiębiorców zastanów się nad źródłem finansowania – musisz mieć bowiem zapewniony dostęp do środków finansowych niezbędnych do zbudowania zaplecza własnej działalności gospodarczej – chodzi tu o zakup niezbędnych maszyn i urządzeń umożliwiających świadczenie usług, czy produkcję towarów. Kolejnym dotkliwym wydatkiem przed zarejestrowaniem działalności gospodarczej może być obowiązek zapłaty kaucji w związku z najmem lokalu. Zgromadzenie odpowiednich środków finansowych na start będzie również ważne w celu przeżycia Twojej rodziny do momentu kiedy uzyskasz pierwsze korzyści z prowadzenia działalności. Aby być przygotowanym na wzmożone wydatki i brak stałych wysokich wpływów zaraz po tym jak nastąpi rozpoczęcie działalności gospodarczej pozyskać informacje o możliwościach pozyskania środków u unii europejskiej.
Prowadząc działalność gospodarczą przedsiębiorca korzysta z różnych narzędzi niezbędnych mu do wykonania usługi czy produkcji towaru – będą to maszyny, samochody itp. Przemyśl jakich narzędzi będziesz potrzebował do prowadzenia dzielności gospodarczej oraz w jaki sposób je zdobędziesz.
Czytając materiały na temat tego jak w praktyce wygląda jednoosobowa działalność gospodarcza napotykamy na częste podkreślanie faktu dużego ryzyka dla przedsiębiorcy w związku z działaniem w tej formie prowadzenia biznesu – wynika to z odpowiedzialności całym majątkiem za zobowiązania powstałe w związku z funkcjonowaniem firmy. Z tego względu ustal jakie ryzyko niesie dla Ciebie jednoosobowa działalność gospodarcza, a także jak możesz zabezpieczyć swój majątek. Może wystarczy podpisanie rozdzielności majątkowej z małżonkiem i przeniesienie na niego prawa własności waszego majątku.
Dokonaj ustalenia, czy w Twoim przypadku w ogóle musisz założyć działalność gospodarczą. Wskazówki w tym zakresie dla rozważających rejestrację jednoosobowej działalności gospodarczej znajdziesz w kolejnym punkcie.
Upewnij się, czy musisz rejestrować firmę
Immanentną cechą działalności gospodarczej jest jej zorganizowanie, prowadzenie w celach zarobkowych, w sposób ciągły, a także przede wszystkim pod własnym imieniem. Przy spełnieniu powyższych przesłanek co do zasady należy dokonać rejestracji przedsiębiorstwa w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej – CEIDG. Jednoosobowa działalność gospodarcza może być prowadzona bez wpisu do wskazanej ewidencji przedsiębiorców jedynie w pewnych okolicznościach.
Działalność gospodarczą bez rejestracji firmy w CEIDG, którą jest tzw. działalność nierejestrowana, mogą prowadzić wyłącznie osoby fizyczne uzyskujące z tej działalności niewielkie przychody. Tak naprawdę mówimy wtedy nie o prowadzeniu działalności gospodarczej, lecz o prowadzeniu działalności. Regulacje w tym zakresie przewiduje ustawa Prawo Przedsiębiorców. Do tego rodzaju działalności kwalifikują się wszystkie działalności osób fizycznych, w których przychód w żadnym miesiącu nie jest wyższy aniżeli 50% minimalnego wynagrodzenia – w 2021 roku kwota graniczna wynosi 1.400 zł (minimalne wynagrodzenie wynosi bowiem 2.800 zł). Kwota ta jest stosunkowo niewielka – należy zwrócić uwagę, że mowa o kwocie przychodu, a więc kwocie należnej od nabywcy bez uwzględnienia kosztów. Ponadto działalność nierejestrowana może być prowadzona wyłącznie przez osoby, które w ostatnich 60 miesiącach nie prowadziły działalności gospodarczej. W celu wykonywania tej działalności osoba fizyczna nie może jednocześnie wykonywać działalności w ramach spółki cywilnej, a także prowadzić działalności regulowanej (tj. takiej, która wymaga koncesji i zezwoleń).
Jeśli nie możesz prowadzić działalności rejestrowanej, będziesz musiał złożyć wniosek do CEIDG i zarejestrować jednoosobową działalność gospodarczą.
Jednoosobowa działalność gospodarcza – wady i zalety
Zanim jednak dokonasz formalnej rejestracji, zapoznaj się z wadami i zaletami jednoosobowej działalności gospodarczej.
Niewątpliwie do największych zalet z jakimi wiąże się jednoosobowa działalność gospodarcza jest ogromna niezależność i uwolnienie się od podległości wobec szefa. Jest to ogromny atut dla tych, którzy nie potrafią się podporządkować, a także funkcjonować pod wywieraną przez szefa presją.
Kolejnym plusem działalności gospodarczej są wyższe możliwe zarobki w porównaniu z etatem. Oczywiście w przypadku, gdy nasz biznes wypali. Z danych ankietowych wynika, że dla wielu nowych przedsiębiorców działalność gospodarcza jest atrakcyjna głównie z uwagi na chęć wypracowania wyższego wynagrodzenia.
Z kolei skupiając się na plusach jakie niesie za sobą sama forma prowadzenia działalności, jaką jest właśnie jednoosobowa działalność gospodarcza jest prosta struktura, brak skomplikowanych procedur związanych z podjęciem działalności (nie jest wymagane chociażby podpisanie umowy jak ma to miejsce w przypadku spółki), a także samo uzyskanie wpisu trwa bardzo krótko (dla spółki może zająć to kilka tygodni). Ponadto prowadzenie księgowości dla tej formy działalności nie jest skomplikowane i wymagające. Kolejnym argumentem przemawiającym za wyborem właśnie tej formy na rozpoczęcie działalności jest brak opłat, które musiałaby ponieść osoba chcąca zarejestrować firmę,
Jednoosobowa działalność gospodarcza obarczona jest jednak pewnymi wadami. Wśród nich należy wymienić brak stałego miesięcznego źródła dochodów, jakie daje m.in. umowa o pracę. Wiąże się zatem z pewnego rodzaju niepewnością jutra. Dla osób preferujących ustabilizowaną sytuację finansową może być to przeszkoda.
Prowadzenie działalności gospodarczej w tej formie może się okazać również nieodpowiednie dla niektórych rodzajów działalności oraz dla większych firm. Ponadto przedsiębiorca prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem.
Dla osób ceniących sobie stabilność odstraszające może okazać się ciągłe zabieganie o klientów oraz dostosowywanie się do wymogów rynku i dopasowywanie swojej oferty do zgłaszanego na rynku popytu. A także ciągłe myślenie o tym jak wyprzedzić swoją konkurencję.
Widzimy, że na decyzję, czy zarejestrować firmę wpływ będą mieć przesłanki materialne, ale również mentalne.
Ile kosztuje założenie działalności gospodarczej?
Centralna ewidencja nie pobiera od nowopowstałych przedsiębiorców żadnych opłat, a więc rejestrując firmę jednoosobową w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej przedsiębiorca dokona tego bezpłatnie. Należy w tym miejscu przestrzec zakładających jednoosobową działalność gospodarczą, przed próbami wyłudzeń opłat przez podmioty podszywające się pod Centralną Ewidencję. W przypadku otrzymania takiego listu po tym jak nastąpi rozpoczęcie działalności, w żadnym wypadku nie należy dokonywać takiej płatności.
Jak widać jednoosobowa działalność gospodarcza na samym starcie jest tańsza niż rejestracja spółki, w przypadku której rejestracja obciążona jest opłatą na rzecz Krajowego Rejestru Sądowego.
Zarejestruj firmę online
Obecnie formalne rozpoczęcie działalności nie wymaga wizyty w Urzędzie Miasta. W celu założenia swojej firmy wystarczy, że zalogujesz się na stronie CEIDG i wypełnisz formularz rejestracyjny online. Potrzebujesz w tym celu wyłącznie Profilu Zaufanego, aby podpisać elektronicznie wniosek. Wypełniając wniosek online wskażesz datę rozpoczęcia, informacje dotyczące formy opodatkowania dochodów, dane dotyczące ubezpieczenia społecznego oraz ubezpieczenia zdrowotnego.
Oczywiście możesz wybrać tradycyjną formę rejestracji i wybrać się do Urzędu Miasta w celu podpisania wniosku.
Rozpoczęcie działalności gospodarczej krok po kroku
- Zdecyduj, jaki adres firmy podasz w rejestrze
Podczas rejestracji będziesz musiał wskazać główne miejsce wykonywania swojej działalności oraz adres do doręczeń. Mogą to być różne adresy. Adres wykonywania działalności nie musi być tożsamy z adresem zamieszkania. Sytuacja taka wystąpi, jeśli zdecydujesz się na wynajęcie biura. Pamiętaj jednak, że to adres zamieszkania, a nie adres prowadzenia działalności ma wpływ na właściwość urzędu skarbowego.
- Wybierz kod PKD
Składając wniosek o rejestrację zostaniesz poproszony o wskazanie zakresu swojej działalności – konieczne będzie podanie kodów PKD, a więc powinieneś wcześniej dokonać klasyfikacji usług i dostaw do Polskiej Klasyfikacji Działalności. W Internecie jest dostępnych wiele wyszukiwarek, które pomogą dokonać tej klasyfikacji.
- Wybierz formę opodatkowania dochodów
Masz do wyboru opodatkowanie na zasadach ogólnych, ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, na zasadach karty podatkowej, a także podatek liniowy wynoszący 19%. Wybierając formę opodatkowania powinieneś uwzględnić specyfikę swojej działalności, a więc to czy będzie charakteryzować się ponoszeniem proporcjonalnych do przychodów kosztów, czy ponoszone koszty będą jednak niewielkie.
Opodatkowanie na zadach ogólnych i podatnikiem liniowym pozwala na uwzględnianie kosztów podatkowych, ponieważ opodatkowaniu podlega czysty dochód wyliczony, jako różnica pomiędzy przychodem a kosztami podatkowymi. Opodatkowanie wg skali podatkowej charakteryzuje się 2 stawkami podatkowymi wnoszącymi 17% oraz 32%. Stawka 32% ma zastosowanie w odniesieniu do dochodu przekraczającego próg podatkowy wynoszący 85 tys. zł. Opodatkowanie skalą będzie odpowiednie dla przedsiębiorcy ponoszącego stosunkowo wysokie koszty funkcjonowania oraz którego spodziewany dochód nie przekroczy w roku podatkowym progu podatkowego. Decydując się na taką formę opodatkowania, będziesz mógł korzystać z ulg podatkowych przewidzianych przez ustawodawcę.
Opodatkowanie podatkiem liniowym adresowane jest do przedsiębiorców o wyższych dochodach, przekraczających próg podatkowy. Wskazana forma nie pozwala jednak na korzystanie z wielu ulg podatkowych (m.in. popularnej ulgi na dziecko). Ponadto nie jest możliwe korzystanie z tej formy w przypadku dokonywania sprzedaży na rzecz byłego pracodawcy.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych będzie formą właściwą, jeśli w działalności nie spodziewasz się wysokich kosztów działalności i będą one stosunkowo niewielkie w porównaniu do generowanych przychodów, ponieważ podstawą opodatkowania jest tutaj przychód (czyli kwota uzyskiwana od kontrahenta). Zryczałtowany podatek wymaga jedynie prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów, więc nie jest konieczne prowadzenie skomplikowanej księgowości. Charakteryzuje się różnymi stawkami podatku w zależności od zakresu prowadzonej działalności może to być np. 3%, 5,5%, 8,5% a najwyższa stawka ryczałtu wynosi 17%.
W przypadku opodatkowania w formie karty podatkowej kwota płaconego co miesiąc podatku do urzędu skarbowego jest stała, a jej wysokość uzależniona jest od rodzaju działalności oraz liczby mieszkańców miejscowości, w której prowadzona jest działalność.
Wyboru sposobu opodatkowania dokonasz jednocześnie z wnioskiem o rejestrację działalności i nie musisz w tym celu składać osobnego oświadczenia do Naczelnika Urzędu Skarbowego.
- Sprawdź, czy musisz płacić VAT
Ustawa o VAT wprowadza zwolnienie podmiotowe z tego podatku, kierowane do przedsiębiorców, których sprzedaż nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym 200 tys. zł. Ze zwolnienia może korzystać początkujący przedsiębiorca, pod warunkiem, że przewidywana wartość sprzedaży nie przekroczy w roku rozpoczęcia działalności limitu obliczonego w proporcji do okresu prowadzenia działalności w tym roku. Ustawa o VAT przewiduje jednak przypadki, w których korzystanie ze zwolnienia nie będzie możliwe i przedsiębiorca od samego początku powinien dokonać rejestracji VAT (mówi o tym art. 113 ustawy o VAT).
Rejestracji do VAT możesz dokonać jednocześnie z rejestracją działalności. W wykazie podatników VAT nie będziesz jednak widoczny od razu. Dopiero po weryfikacji urzędu skarbowego zostaniesz wpisany na listę czynnych podatników VAT.
Jeśli nie dokonasz rejestracji do VAT od razu z uwagi na zwolnienie podmiotowe, w każdym momencie prowadzenia działalności będziesz mógł dokonać takiej rejestracji poprzez złożenie w urzędzie skarbowym zgłoszenia VAT-R.
- Zdecyduj, jak prowadzić księgowość i jakim rachunkiem się posługiwać
Prowadzenie księgowości możesz powierzyć biuru rachunkowemu lub możesz zatrudnić w swojej firmie księgową. Oczywiście księgi możesz prowadzić samodzielnie, jeśli posiadasz w tym zakresie odpowiednią wiedzę. Na początku przygody z własną firmą optymalnym rozwiązaniem będzie zlecenie prowadzenia ksiąg biuru rachunkowemu. Zatrudnienie własnej księgowej na etacie jest wysokim kosztem, co raczej nie będzie się opłacać na samym początku funkcjonowania.
Każdy przedsiębiorca powinien posiadać rachunek firmowy, co poniekąd jest wymuszone obecnie obowiązującymi przepisami, które wymagają w pewnych okolicznościach dokonywania zapłaty za pośrednictwem rachunku bankowego z wykluczeniem obrotu gotówkowego.
- Sprawdź, jakie składki zapłacisz do ZUS
W przypadku prowadzenia działalności jednoosobowej dość dużym obciążeniem są płacone składki ZUS, na które składa się ubezpieczenie społeczne oraz składka zdrowotna.
W przypadku pracy na etacie, przynajmniej na minimalnym wynagrodzeniu, składki na ubezpieczenie społeczne opłacane są za pośrednictwem płatnika składek, dlatego rozpoczęcie działalności przez etatowca wiąże się z płaceniem jedynie składki zdrowotnej.
Z kolei jeśli jedynym źródłem dochodów staje się działalność, obciążenie ZUS będzie inne. Początkujący przedsiębiorca ma prawo do zapłaty składek ZUS na preferencyjnych warunkach. W początkowym okresie może korzystać z ulgi na start. W okresie korzystania z tej ulgi zobowiązany jest jedynie do opłacania składek ubezpieczenia zdrowotnego, a w ogóle nie płaci składek na ubezpieczenie społeczne. Po tym okresie przedsiębiorca może jeszcze płacić przez 2 lata obniżone składki na ubezpieczenie społeczne oraz składkę zdrowotną w normalnej wysokości (w 2021 roku składka zdrowotna wynosi 381,81 zł).
Będą początkującym przedsiębiorcą musisz pamiętać, że zobowiązany będziesz do obliczenia i płacenia do ZUS składek we własnym zakresie i nie dokonasz tego za pośrednictwem płatnika składek, jak ma to miejsce podczas pracy na etacie.
